مجله شادابتور شادابتور
این سوال که افزیش قیمت دلار تا کی ادامه دارد، تنها سوال شما نیست، خیلی از ایرانی ها همین سوال را در ذهن دارند. اما برای برای پاسخ به این سوال که افزایش قیمت دلار تا کی ادامه دارد، لازم می باشد موضوعات مختلف را در مورد قیمت دلار یا قیمت ارز مورد بررسی و تحلیل اقتصادی قرار دهیم. در این مطلب از شادابتور به بررسی روند افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر سال 97 پرداخته ایم.
افزایش قیمت دلار کی شروع شد ؟
در چند روز اخیر مجددا نرخ انواع ارز در بازار آزاد روند افزایشی به خود گرفت. به‌طوری که سرعت این تحولات و تغییرات با سرعت بیشتری نسبت به گذشته صورت می‌گیرد. زیرا طی ۲۴ ساعت نرخ دلار و یورو در این بازار تقریبا چند هزار تومان افزایش داشته می باشد. از سوی دیگر با توجه به اینکه این فضا باعث تشدید فعالیت دلالان و محدودیت خرید و فروش توسط صرافی ها شده، برخی از صرافان به دلیل نبود دلار و یورو اعلام کردند به صورت محدود اقدام به فروش می‌کنند.
اما نکته عجیب این می باشد که طی این روز‌ها هیچ گونه اتفاق عجیب و خاصی در اقتصاد کشور رخ نداده می باشد و این موجب شده سوالات مهمی در این باره مطرح شود. سوالاتی از این دست که چرا نرخ ارز دوباره باسرعت بیشتر روند صعودی به خود گرفته می باشد و قرار می باشد تا کجا پیش برود؟ ادامه این روند چه آسیب‌های به قیمت پول ملی وارد می‌کند؟
تعلل دولت راهکار‌های اقتصادی را کم اثر یا بی اثر کرده می باشد
در همین خصوص حمیدرضا اشرف زاده تحلیلگر مسائل پولی طی گفتگو با فرارو اظهار کرد: «من قبلا هم در مصاحبه‌های مختلف به این نکته اشاره کردم که وقتی از سیمی باشد‌های حمایتی برای پول داخلی می باشدفاده نمی‌شود، پول ملی روز به روز ارزش خود را از دست می‌دهد. برای اینکه بدانید دقیقا چه اتفاقی قرار می باشد رخ دهد باید ابتدا میزان توزیع پول به خانوار‌های ایرانی را در نظر بگیرید. این میزان اصلا مقدار زیادی نیست که بتواند تاثیرات بسیاری در وضعیت کشور ایجاد کند. مشکل این می باشد که بخش عمده نقدینگی در اختیار یک عده خاص می باشد. افراد معمولی پول چندانی ندارند و چون می‌دانند اگر در بانک قرار دهند سود چندانی برایشان ندارد آن را وارد بازار ارز کرده اند. اما این مبالغ اصلا زیاد نیست و صرفا می‌تواند تکان‌های کوچک به بازار بدهند. اما آنچه که باعث شده ناگهان بازار ارز با جهش‌های چند هزارتومانی مواجه شود به دلیل حضور همان افراد خاص در بازار می باشد.»
وی ادامه داد: «این افراد برای اینکه می‌خواهند پول خود را تبدیل به ارز کنند و از کشور خارج کنند، حجم عظیمی از سرمایه را وارد بازار می‌کنند و از سوی دیگر افرادی که سرمایه چند صد میلیونی دارند هم به آن‌ها اضافه می‌شوند تا پولشان از بین نرود؛ بنابراین ما شاهد این هستیم که الان نقدینگی بسیار بالایی وارد بازار شده می باشد و این نوسانات را رقم زده می باشد. اما اینکه چه راهکاری می‌تواند داشته باشد باید بگویم که من الان ۲۴ ساعت می باشد که مداوم به راهکار‌ها فکر می‌کنم، اما به هیچ نتیجه‌ای نمی‌رسم و احساس می‌کنم هیچ راهکار عملی ندارد مگر اینکه نرخه بهره را بسیار بالا ببرند.»
او تصریح کرد: «اما بالا بردند بهره هم جرات و جسارت می‌خواهد و من گمان نمی‌کنم که نه رئیس بانک مرکزی و نه هیچ کدام از مقامات توانایی این کار را داشته باشند. ضمن اینکه دولت باید خیلی زودتر این کار را انجام می‌داد و الان هرچه می‌گذرد تاثیرگذاری این اقدام هم کم می‌شود. زیرا دلار در مارپیچ تورم ارزی قرار گرفته می باشد و راهکار‌های اینچنینی دیگر نمی‌تواند تاثیر چندانی بر این وضعیت داشته باشد. زیرا الان همه به این فکر هستند که سپرده‌های خود را تبدیل به ارز و طلا کنند.»
این اقتصاددان تاکید کرد: «موضوع این می باشد که ما مثل ونزوئلا در یک انزوای شدید بین‌المللی قرار گرفتیم. تورم موجود در ونزوئلا حدود یک میلیون درصد می باشد. به نظرم تا دیر نشده و ما تبدیل به ونزوئلا نشدیم دولت چند اقتصاددان کاربلد را به کار بگیرد که اقتصاد خوانده باشند و بتوانند با بررسی‌های درست مشکلات را کاهش دهند. در غیر اینصورت روند صعودی نرخ ارز همینطور افسارگسیخته ادامه پیدا می‌کند.»
او درباره ادامه این روند صعودی نرخ ارز گفت: «این روند بدترین تبعات را برای کشور دارد. ابتدا یک رکود شدید اقتصادی در کشور ایجاد می‌کند و در کنار این تورم کشور را نیز بالا می‌برد؛ و اینگونه تولید هم نابود می‌شود و به تبعه آن اشتغال هم به شدت کاهش پیدا می‌کند. به عبارت ساده اقتصاد کشور سقوط می‌کند. الان حتی اگر همین دلار ۱۳ هزارتومانی بالا نرود و همین نرخ هم بماند به مرور اقتصاد کشور را از بین می‌برد. اگر دو ماه یا سه ماه پیش به صحبت‌های اقتصاددانان توجه می‌کردند به احتمال زیاد می‌توانستیم مشکلات را رفع کنیم، اما هیچ کس توجه نکرد و الان هم روز به روز راهکار‌های اقتصادی کم تاثیرتر می‌شوند.»
اشرف زاده در پایان گفت: «زیرا الان شما فرض کنید که تصمیم بگیرند نرخ بهره را بالا ببرند. با توجه به وضعیت بازار ارز و سوددهی آن باید نرخ بهره بالا ۵۰-۶۰ درصد برود که خب واقعا جرات این کار هم ندارند. اشتباهی که دولت و افراد اقتصادی حاضر در آن انجام دادند این بود که فکر کردند نرخ بهره را پایین نگه دارند می‌توانند اقتصاد را اداره کنند، اما این کارشان به ضرر همه حتی طبقه سوم هم بود. زیرا الان زندگی مردم به دلیل نرخ ارز در حال نابودی می باشد. به نظر من تنها راه حل این می باشد که ما خودمان را انزوای بین‌المللی خارج کنیم و گرنه راه دیگری به ذهن من نمی‌رسد.»
نظر دیگران درباره افزایش قیمت دلار
نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران معتقد می باشد نرخ ارز در آینده با افزایش قیمت روبرو نخواهد شد و در حال حاضر ارز در محدوده نرخ واقعی خود قرار دارد.
حسین سلاح‌ورزی، گفت: پیش‌بینی من در مورد آینده نرخ ارز این می باشد که افزایش قیمت ارز تداوم زیادی نخواهد داشت.
وی افزود: بخشی از این افزایش یکباره قیمت ارز ناشی از افزایش تقاضا بود و تحت تاثیر اثرات روانی به وجود آمده قیمت ارز بالا رفته بود. فعلا ارز رشد خودش را کرده می باشد و اکنون به نظر می‌رسد سیر صعودی ادامه‌داری نخواهد داشت.
نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: نرخ واقعی ارز همین نرخ فعلی در بازار می باشد یعنی حدود 4500 تومان. تجربه و همه تئوری‌ها نشان داده می باشد که نرخ واقعی ارز را بازار تعیین می‌کند. به نظر می‌رسد در حال حاضر ارز در محدوده نرخ واقعی‌اش باشد.
نرخ دلار از حدود یک ماه گذشته با روند صعودی محسوسی در بازار آزاد مواجه شد و در هفته‌های اخیر از مرز 4700 تومان هم عبور کرد اما پس از صحبت‌های رئیس‌جمهوری مبنی بر تعدیل نرخ ارز و صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی که از مردم درخومی باشد کرد که دلار نخرند قیمت دلار پایین آمد و در روزهای اخیر بین 4500 تا 4600 تومان در بازار عرضه می‌شود.
هسته‌های سختی که ارز شکست
همچنین وحید شقاقی شهری تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «دلار طی چند ماهه اخیر از چند هسته سخت عبور کرده می باشد. اینکه می‌گویم هسته سخت به این معنی می باشد که دلار تا یک قیمتی افزایش پیدا می‌کند و تا یک مدتی همانجا می‌ماند. این توقف‌ها را هسته سخت می‌گوییم. اما چون سیمی باشد‌های ما یا اشتباه می باشد یا تعلل دارد، باعث شده هر بار ارز، هسته سختی که در آن قرار دارد را بشکند و به هسته سخت بعدی برسد. هسته سخت اول ۵ هزارتومان بود. هسته سخت بعدی حدود ۷ هزارتومان بود، بعد از آن در ۹ هزارتومان یک هسته سخت وجود داشت و ۱۲ هزارتومان هم یکی دیگر از هسته‌های سخت بود.»
افزایش قیمت دلار و ارز تا کی ادامه خواهد داشت ؟
وی ادامه داد: «به عبارت ساده‌تر دلار چندین هسته سخت را پشت سر گذاشت و ما چندین بار فرصت داشتیم که آن را کنترل کنیم، اما به دلیل همان سیمی باشد‌های غلط یا دیر هنگام هر بار فرصت را از دست دادیم و کار به اینجا رسید. یکی از مشکلات این بود که آن بازار ثانویه کارکرد خود را نتوانست اجرایی کند. دلیلش این بود که عمق این بازار بسیار کم و ناکافی بود و از سوی دیگر با توجه به شفافیتی که در این بازار حاکم می باشد باعث نگرانی واردکنندگان می‌شد و این موجب شد که شفافیت هم در این بازار کاهش پیدا کند. از سوی دیگر، چون به باقی نیازمندی‌های تعمیم داده نشده موجب شد که خیلی کارآمد نباشد. این ناکارآمدی موجب شد که شکاف میان بازار ثانویه و بازار آزاد بسیار زیاد شود. حتی در یک برهه این تفاوت به پنج هزارتومان رسید.»
او افزود: «دلیل دیگر علامت تحریم‌های نفتی می باشد. درست می باشد که قرار بود این تحریم‌ها از آبان‌ماه آغاز شود، اما هم در دور اول تحریم‌ها که در مرداد آغاز شد و چه دور دوم که در آبان ماه می باشد، امریکایی‌ها چندین ماه زودتر بحث تحریم‌ها را کلید زدند. در دور اول که قرار بود بخش طلا و فلزات و… تحریم شود عملا از اردیبهشت می باشدارت زدند. در بحث تحریم‌های نفتی هم از دو ماه پیش آغاز شد و سفر خانم نیکی هیلی به هند، سفر آقای پمپئو به کره جنوبی و ژاپن، سفر سفرا و نمایندگان ایالات متحده به کشور‌های مختلف در همین رمی باشدا بود همین باعث شده که همین الان هم صادرات نفت ما کاهش پیدا کند.»
قیمت دلار و ارز در روزهای اخیر
این تحلیلگر مسائل اقتصادی اظهار کرد: «از سوی دیگر دولت هم نتوانسته به دلیل بی‌برنامگی تا امروز تصویر شفاف و روشنی از آینده یا حداقل چند ماه دیگر به مردم ارائه دهد و این موجب نگرانی شدید در سطح جامعه شده می باشد. موضوع بعدی که منجر به شکست هسته‌های سخت ارزی شد این بود که دولت الان از ما به التفاوت یارانه‌ای و بازار آزاد یک درآمدی به دست آورده می باشد، اما هنوز از این درآمد برای حمایت از تولیدگنندگان و مردم می باشدفاده نشده می باشد. در ماه‌های پیش‌رو حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد واحد‌های تولیدی که مواد اولیه خود را وارد می‌کردند، تعطیل خواهند شد. در این میان هنوز مشخص نیست که بسته حمایتی دولت برای اینکه بنگاه‌های تولیدی تعطیل نشوند چیست و برای حفظ معاش مردم چه برنامه‌ای دارد؟ در این وضعیت مردم دچار دلهره و نگرانی می‌شوند و تصمیم گرفتند دست به خرید کالا‌های با دوامی بزنند که قدرت خریدشان را حفظ کند.»
شقاقی در پایان گفت: «علاوه بر این‌ها برخی از بانک‌ها و موسسات مالی وارد بازار سفته‌بازی شدند و با توجه به نقدینگی عظیمی که در اختیارشان قرار دارد زمینه ساز بروز مشکلات بسیاری در کشور شده اند؛ لذا باید بانک مرکزی یک چتر نظارتی دقیق و مناسب برای این بانک‌ها و موسسات در نظر بگیرد تا بتواند ان‌ها را کنترل کند. این عوامل موجب شده که بازار ارز به صورت افسارگسیخته به روند صعودی خود ادامه دهد و هیچ کس هم پاسخگو نیست و این‌ها بر نگرانی‌های داخلی افزوده می باشد. هرچقدر بی‌اعتمادی بالا باشد، هجوم به بازار‌ها بسیار بالا خواهد بود و همین‌ها باعث شد که هسته سخت ۱۲ هزار تومان بشکند و ادامه این روند باعث می‌شود اقتصاد ایران وارد فاز هرج و مرج شود. زیرا اقتصاد ایران اصلا توانایی تحمل دلار ۱۰-۱۲ هزار تومان را ندارد.»
