مجله شادابتور شادابتور
بعضی وقت‌ها شنیده‌ایم که می‌گویند پرندگان هم‌خانواده‌ی دایناسورها هستند اما خب مسلماً چنین چیزی حقیقت ندارد و پرندگان هم‌خانواده‌ی دایناسورها نیستند، خودشان دایناسور هستند!
۶۵ میلیون سال پیش موج عظیمی از انقراض، تمام انواع دایناسورها را از صحنه‌ی هستی محو کرد مگر یکی و آن گونه‌ی خاص به حیات خود ادامه داد و به پرندگانی تبدیل شد که امروز می‌بینیم.
اما قصه از کجا شروع شد؟ دایناسورها گونه‌ی بسیار متنوعی از جانداران بودند که نخستین بار ۲۳۱.۴ میلیون سال پیش و در دوران تریاسیک پا به عرصه‌ی وجود گذاشتند آن‌ها به مدت ۱۳۵ میلیون سال گونه‌ی حیاتی غالب در خشکی بودند تا این که انقراض بزرگ موجب از میان رفتن بیشتر انواع آن‌ها شد. دلیل این انقراض ناگهانی هنوز محل بحث است اما محتمل‌ترین دلیل آن می‌تواند برخورد یک شهاب‌سنگ باشد (البته فوران آتش‌فشان نیز یکی از احتمالات است).
دایناسورها به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند: خزنده‌کفلان (Saurischia) و پرنده‌کفلان (Ornithischia). خزنده‌کفلان شامل همه‌ی انواع دایناسورهای گوشتخوار (مانند تی-رکس) و گیاهخواران عظیم می‌شود که بزرگ‌ترین جانوران خشکی هستند و پرنده‌کفلان دایناسورهای منقاردار گیاهخوار هستند. البته برخلاف آن‌چه انتظار می‌رود دیرین‌شناسان دریافته‌اند که پرندگان در دوره‌ی ژوراسیک و حدود ۱۵۰ میلیون سال پیش از نسل خزنده‌کفلان تکامل یافته‌اند. با این وجود دانشمندان معتقدند انواعی از دایناسورها وجود داشته‌اند که بدنشان با پر پوشیده شده بوده، استخوان‌های سبکی داشته و تخم‌گذار بوده‌اند و خلاصه شباهت بسیاری به پرندگان امروزی داشته‌اند.
البته مدت درازی طول کشید تا گونه‌های مختلف پرندگان امروزی به وجود بیایند و تا ده‌ها میلیون سال پرندگان همچنان موجوداتی چنگال‌دار با دندان‌های تیز بودند. پرندگان مدرن ۱۰۰ میلیون سال قدمت دارند یعنی پیشینه‌شان به مدت‌ها پیش از انقراض بزرگ باز می‌گردد و جانورانی در رأس هرم غذایی بودند: تنها گونه‌ی دایناسورها که توانستند تا پایان دوره‌ی کرتاسه (Cretaceous) دوام بیاورند. پس بله، پرندگان دایناسور هستند!
