ماشین های پلیس ایران از قدیم تا امروز

سیر تحول خودروهای پلیس راهنمایی و رانندگی طی ۷۰ سال اخیر جالب است. از دهه ۱۳۲۰ که خودروهای آلمانی، انگلیسی و آمریکایی به خدمت شهربانی کل کشور درآمدند تا امروز که از بنز، پژو و زانتیا برای کارهای مربوطه استفاده می‌شود

شاید کمتر کسی به نوع خودروها و تجهیزات به کار رفته در آنها توجه کرده باشد ولی آنچه مسلم است اینکه صرف‌نظر از قدمت طولانی استفاده از خودرو در این بخش تنها ظرف چند سال اخیر شاهد ارتقای تجهیزات در این خودروها بوده‌ایم به عبارت دیگر خودروهای پلیس شاید بیش از ۶۰ سال جز به چراغ‌های گردان، بی‌سیم و بلندگو به چیز دیگری مجهز نبوده‌اند اما امروز به سیستم‌هایی نظیر دوربین‌های خودکار، دستگاه‌های GPS، لوازم تشخیص مصرف نوشابه‌های الکلی توسط رانندگان، امکانات ماهواره ای، رایانه‌ای و … تجهیز شده‌اند. در ادامه به سیر تحول این خودروها اشاره می‌کنیم.

دهه ۱۳۲۰

مدلی از بنز قدیمی، حدود ۶۷ سال پیش یعنی در سال ۱۹۴۰ میلادی ساخته و برای به کارگیری در شهربانی روانه تهران شد. در آن روزگار هنوز خودروهای پلیس به چرا‌غ‌های گردان، بی‌سیم و بلندگو مجهز نشده بودند.

دهه ۱۳۳۰

فولکس‌واگن قورباغه‌ای شکل با دو رنگ مشکی و سفید که به یک چراغ‌گردان آبی‌رنگ و یک دستگاه بی‌سیم با برد محدود مجهز شده بود از جمله وسایل نقلیه مورد استفاده پلیس راهنمایی و رانندگی در آن زمان بود. این خودرو هم‌اکنون در پارکینگ نیروی انتظامی خاک می‌خورد.

خودرو دیگری که در این دهه به کار گرفته شد، بنز بود. در این دو دهه شهربانی کل کشور تقریباً تمام دوران حکومت پهلوی اول و ابتدای دوره پهلوی دوم را با خودروهای آلمانی سپری کرد.

دهه ۱۳۴۰

دهه ۱۳۴۰ را باید تقریباً آغاز دوباره ورود خودروهای آمریکایی به این عرصه دانست دوج‌های کرنت شش‌سیلندر ساخت کشور آمریکا با پلاک‌های سه‌رقمی دست‌نویس که حداکثر سرعت آنها به ۲۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسید از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۴ مورد استفاده قرار گرفتند. دوج کرنت دارای یک بلندگوی کوچک بود که بر روی گلگیر جلو و کنار کاپوت نصب می‌شد و مجهز به یک بی‌سیم دستی، چند پروژکتور و یک چراغ گردان ثابت بود. دهه ۴۰ همان دهه‌ای است که افسران زن با موتورسیکلت در سطح شهر تهران تردد می‌کردند (سال ۱۳۴۶) و ضمن راهنمایی خودروها بعضاً آنها را جریمه نیز می‌کردند.

دهه ۱۳۵۰

در تمام دهه ۱۳۵۰ در کنار لندرور انگلیسی خودروهای آمریکایی بیوک، شورولت رویال و بنز۲۳۰ به کار گرفته شدند. بنز۲۳۰ با چراغ‌های جلو عمودی شش‌سیلندر بودند و حداکثر سرعت آنها برای این کار ۲۲۰ کیلومتر در ساعت تنظیم شده بود این خودروهای آلمانی از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ در شهربانی ایران خدمت کردند.

بنزهای ۲۳۰ پلیس بر روی سقف خود و در وسط آن دارای یک بلندگو بودند که با اهرمی از داخل اتاق به سمت چپ و راست حرکت می‌کرد. پلاک این خودروها نیز دست‌نویس و چهاررقمی بودند. این خودرو هم همچون دوج کرنت از یک بی‌سیم بلندگو و بی‌سیم موتورلا آمریکایی بهره می‌جست. از رنجرور انگلیسی که دارای هشت‌سیلندر و توان حداکثر سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت بود از سال ۱۳۵۴ تا سال ۱۳۵۹ در مناطق کوهستانی و برف‌گیر استفاده شد رنجرورها مجهز به کولرهای سقفی بودند ولی در همان سال‌ها یک دستورالعمل قانونی در حال تبدیل‌کردن خودروهای پلیس به شورولت رویال بود. براساس آن دستورالعمل دستگاه‌های دولتی و نظامی ملزم شده بودند از کالاهای ساخت داخل استفاده کنند و از آنجا که شورولت آمریکایی در ایران مونتاژ می‌شد بنابراین از سال ۱۳۵۶ تا سال ۱۳۶۲ از این خودرو شش‌سیلندر با توان رسیدن به سرعت ۲۲۰ کیلومتر در ساعت استفاده شد.

دهه ۱۳۶۰

بنز ۲۵۰ هم از جمله خودروهایی بود که در دهه‌های ۵۰ تا ۷۰ مورد استفاده پلیس قرار گرفت. این خودرو آلمانی شش سیلندر بود و با چراغ‌های افقی قادر بود ۲۰۰ کیلومتر در ساعت را بپیماید. بنزهای ۲۵۰ که اول به صورت دنده فرمان (دنده رول) بودند بعدها انواع گیربکسی آن هم وارد کشور شد و مورد استفاده قرار گرفت.

دهه ۱۳۷۰

اما دهه ۱۳۷۰ را باید زمان ورود خودروهای شرقی به ناوگان پلیس دانست به طوری که کم‌کم سروکله تویوتا کریسیدا ژاپنی هم پیدا شد این خودرو چهارسیلندر بود و قادر بود ۲۰۰ کیلومتر مسافت را طی یک ساعت بپیماید. از تویوتا کریسیدا بین سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۹ استفاده شد. اواسط دهه ۷۰ یعنی از سال ۱۳۷۴ به بعد پاجرو هم آمد و مورد استفاده پلیس راه کشور قرار گرفت. پاجرو ژاپنی شش‌سیلندر بود و ۲۰۰ کیلومتر در ساعت سرعت می‌گرفت.

دهه ۱۳۸۰

دهه ۱۳۸۰ عصر به کارگیری خودروهای سمند، زانتیا، پژو۲۰۶ و بنز۲۴۰E. خودروهایی که به ایربگ، سیستم‌های ترمزABS و بی‌سیم‌های دوربرد و بلندگوهای پیشرفته آمریکایی، رایانه و امکانات ماهواره‌ای مجهز شده‌اند.