باورهای غلط درباره‌ی فضا

نمایش فضا در فیلم‌ها کار بسیار دشواری است و زوایای معکوس دوربین و موهای پریشان در جاذبه‌ی صفر تنها دلیل این دشواری نیست. نمایش دقیق و صحیح مفهوم فضا و جاذبه‌ی کم یا صفر آن، محیطی فاقد اتمسفر و تلفیق آن با داستانی جذاب کار بسیار سختی است. اما بسیاری از حقایق ناصحیح این فیلم‌ها راه خود را به درک و نظر مردم درباره‌ی فضا باز کرده‌اند.

نیمه‌ی تاریک ماه – غرور انسان‌ها تنها دلیل این باور غلط است! این که ما همیشه تنها یک روی ماه را می‌بینیم به دلیل پدیده‌ای به نام قفل گرانشی رخ می‌دهد و به این معنا نیست که یک روی ماه همیشه تاریک است به هر حال همان‌طور که زمین به دور خورشید می‌چرخد، ماه هم به دور زمین می‌چرخد و در وضعیت‌هایی قرار می‌گیرد که نور خورشید به آن می‌رسد؛ به علاوه‌ی کسوف که ماه بین زمین و خورشید قرار می‌گیرد.

پرواز در کمربند سیارک‌ها کار دشواری است – فیلم جنگ ستارگان باعث به وجود آمدن باور بسیار غلطی در مورد پرواز در میان کمربند سیارک‌ها شده. درست است که این کمربند جای بسیار شلوغی است اما وضعیت حقیقی به این صورت است که صخره‌هایی به قطر یک کیلومتر، در فاصله‌ی صدها هزار کیلومتری یکدیگر حرکت می‌کنند.

فضانوردهایی که به سادگی با موتورهای جت جابه‌جا می‌شوند – گذشته از این که موتورهای جت پر شده با هوای فشرده که به جابه‌جایی فضانوردان کمک می‌کنند کاملاً حقیقت دارند، اما هیچ شباهتی به آن‌چه در فیلم‌ها می‌بینیم ندارند و فضانوردان واقعی تنها برای حرکت در فواصل کوتاه و به عنوان آخرین راه حل از آن‌ها استفاده می‌کنند.

روی سطح مریخ چشم‌هایتان بیرون می‌زند – البته آنچه در فیلم یادآوری کامل دیدیم تا حد خیلی کمی به واقعیت نزدیک است. اتفاقی که روی سطح مریخ برای انسان می‌افتد تا حد زیادی به خلأ شبیه است فقط کمی سریع‌تر یخ می‌زنید و چشم‌هایتان هم این‌قدر بیرون نمی‌زند! صدای نفس نفس زدن بازیگر هم واقعیت ندارد چرا که اتمسفر مریخ آن‌قدر رقیق است که وقتی ریه‌های فرد از هوا خالی شوند، پر کردن دوباره‌شان اینقدرها ساده نخواهد بود.

 

قصه‌ی مضحک خودکار و مداد – طی سال‌های گذشته داستان جالبی روایت می‌شد که ناسا میلیون‌ها دلار صرف ساخت خودکاری کرده که در فضا بنویسد و در همین حین روس‌ها چاره‌ی کار را پیدا کرده و از مداد استفاده کرده‌اند! این قصه در نگاه اول منطقی به نظر می‌رسد اما ساختار مداد به این صورت است که ذرات گرافیت رو کاغذ می‌نشینند پس در فضا به دلیل جاذبه‌ی صفر معلق می‌شوند و سیستم‌های تهویه را دچار مشکل می‌کنند.

آتش و انفجار در فضا – آتش یک شئ نیست، بلکه یک واکنش است: احتراق گازها در هوا. بدون وجود هوا و آزادسازی انرژی به صورت نور و حرارت، آتشی هم وجود نخواهد داشت. به این ترتیب هر فیلمی که تاکنون دیده‌اید و انفجار عظیمی در فضا در آن وجود داشته صد در صد اشتباه است و در بهترین حالت انفجار کوچکی از احتراق گازهای موجود در کابین امکان‌پذیر است.

صدا در فضا – روی زمین اتمسفر داریم، سیالی که همه‌ی محیط را پر کرده و هر حرکت کوچکی در آن توسط امواج منتقل می‌شود. در فضا خلأ داریم و سیالی وجود ندارد که امواج صوت را منتقل کند. پس نه صدای انفجار سفینه‌های عظیم را می‌شنویم و نه صدای شلیک تفنگ‌های لیزری را.

در فضا می‌توان به سرعت بی‌نهایت رسید – البته این نظریه ممکن است چندان هم اشتباه نباشد: با حذف مقاومت هوا و جاذبه‌ی زمین، افزایش یکنواخت سرعت می‌تواند در نهایت به سرعتی نزدیک به بی‌نهایت بیانجامد. البته سقف این سرعت باز هم با توجه به نظریه‌ی نسبیت محدود می‌شود.

در فضا بلافاصله یخ می‌زنید – فضا از لحاظ تئوری بسیار سرد است اما حرارت تنها از طریق ارتباط فیزیکی ذرات منتقل می‌شود و چون در خلأ ذره‌ای وجود ندارد که حرارت بدنتان را جذب کند، پس خیلی طول می‌کشد تا یخ بزنید!

فضانوردان در جاذبه‌ی صفر زندگی می‌کنند – حقیقت این است که تا به حال هیچ بشری به جاذبه‌ی صفر پا نگذاشته. دورترین فاصله‌ای که انسان‌ها از زمین سفر کرده‌اند تا ماه بوده و ماه هم تحت جاذبه‌‌ی زمین در مدار خود قرار دارد. چیزی که فضانوردان تجربه می‌کنند در واقع جاذبه‌ی کم و بسیار شبیه به سرازیری ترن‌های هوایی است.